1. PULUR HOYÜGÜ: Çemis Ilçesi'nde bulunan Höyük'te 1968 yilinda yapilan kazilarda Tunç çagina ait kalintilara rastlanmistir.Toplu evlerden meydana gelen Höyük'teki evler tas kerpiç'ten yapilmistir. Dibek ve tas kabartmalara rastlamistir. Islenmemis demir ve krom bulunmus olup I.Ö. 3000 yillarina ait kalintilar oldugu anlasilmistir.

2. YELMANIYE CAMII: Çemisgezek Ilçesindedir.Cami XIV yy'da Timur'a bagli bir Türkmen Beyi olan Taccettin Yalmak tarafindan yapilmistir. Kesme tastan yapilan eser sonradan onarilmistir. Giris kismi geometrik sekillerle islenmis taslardan yapilmistir. Çini ve tas sanatinin beraber kullanilmasiyla yapilan eser , Selçuklular'la Osmanli sanati arasinda bir geçis sanatini yansitir. Camide kemerli sutunlar mevcuttur.

3. YENIKÖY HÖYÜGÜ: Çemisgezek Ilçesindedir. Keban Baraj Gölü altinda kalan LalusagiKöyü yakininda bulunan ve "Gâvur höyük" adiyla bilinen Höyük'tür. Yapilan kazilarda Roma ve Bizans devrine ait kalintilara rastlanmistir. Tunç Çagina ait buluntular yaninda, islenmis bazi madenlere rastlanmistir.

4. IN DELIKLERI: (Dervis Hücreleri): Çemisgezek Ilçesinin batisinda bulunan In delikleri (Dervis Hücreleri) çok sayida, odalardan meydana gelmistir. Odalardan birbirine geçis yeri vardir. Halen tahta bir merdivenle çikilarak In Delikleri gezilmektedir. Oyma sanatina kullanil Tarak odalar yapilmistir.

5. UZUN HASAN TÜRBESI: Çemisgezek Ilçesi'nde merkezin içinde ki bir kayanin üzerindedir. 1572 yilinda iki katli kesme tastan yapilmistir. Kapi ve sütunlari sade bir görünüme sahiptir. Küçük pencereli olan yapi, pramit çati ilen örtülüdür.

6. HAMAMI ATIK (Eski Hamam): Çemisgezek Ilçesinde çarsi içinde bulunan yapinin giris bölümünde Türkçe ve Arapça yazilar mevcuttur. XV.yilinda yapilmis olup XVIII.yy'da onarilmistir. Yöreyi elinde bulunduran Akkoyunlu'lar tarafindan yapilmistir. Kesme ve moloz tasla tugla karisimi yapilan hamamin küçük bir giris yeri olup içerde küçük kubbeler halinde bölümler yapilmistir. Üzerindeki Türkçe yazi1762 yilinda onarimi yapan Haci Ali Aga'ya aittir.

7.ÇEMiŞGEZEK KÖPRÜSÜ: Ilçeden yaklasik 3 km. uzakta olup tek kemerden oluşmuştur.1902 yılında onarılmıştır.Selçuklular dönemine aittir.

8.ULUKALE CAMII: Çemisgezek ilçesi'ne bagli Ulukale Köyünde bulunan cami 1793 yilinda Diyarbakir Valisi Yusuf Pasa tarafindan yapilmistir.Camiye sonradan cemaat yeri eklenmistir.Osmanli dönemine aittir.

9.MEYDAN ÇESMESI: Çemisgezek Ulukale Köyünde'dir.166.yy'da yapilmis ve çevresine sivri kemerler yerlestirilmistir.Çesme,kesme tastan yapilmis ve önünde bir yalak mevcuttur.

10. FERRUH-SAD BEY TÜRBESi: 1551 yilinda yöreye hakim olan Ferruh sad Bey için kesme tastan yapilmistir.Köyün yakininda olup sekizgen seklinde olan duvarinda al taslardan bir kusak yer alir.

11. MAZGiRT KALESi: Mazgirt ilçesi yakininda bulunan kalenin üst kisminda halen bazi yapilar mevcuttur.Kaleye bir magaradan gidilir.Magaranin Önünde tastan yapma merdivenler mevcuttur.Surlar la çevrili olan kalenin en üst kisminda kösk seklinde bir yapi ve yeldegirmeni yapilmistir. Kale'nin M.Ö 9 yy'da yöreye hakim olan Urartu'lar döneminde yapildigi, Urartu krali II. Rusasa ait olan ve kalede bulunan yazidan anlasilmistir. Mazgirt ilçesi sinirlari içinde bulunan Mazgirt Kalesi, Kale Köyü Kalesi, Bagin Kalesi ve merkez ilçe sinirlari içinde bulunan Anbar Köyü Kalesi yapi olarak benzerlikler arz etmektedir. Bu kalenin tümünde taslar oyularak evler, sulama kanallari, havuzlar, tüneller ve yeldegirmenleri yapilmistir. Çesitli kaynaklardan elde edilen bilgiler degerlendirildiginde bu eserlerin tümünün Urartular'a ait olduðu sonucunu dogurmaktadir.Bagin Kalesi'ne ait olup halen Harput müzesinde bulunan Kitabede bunu dogrulamaktadir. Yöre halkinca bu Kalelerin o dönemde haberlesme ve barinma yeri olarak yapildigi söylentisi günümüze kadar süregelmistir.

12. ELTI HATUN CAMii : Mazgirt ilçesi'ndedir. Caminin kuzeyindeki çesmede bulunan yaziya göre 1250 yilinda yapilmistir. Güneyinde altigen mihrap çikintisi olup caminin giris kismi sade bir görünümdedir. Cemaat yerinde iç içe bulunan taç kapi vardir. Yapidaki pencereler küçük olup bunlar sonradan yapilan onarimda konulmustur. Cami Selçuklu Sanatini yansitir. 1957 yilinda üzerine yeni bina insa edilmistir.

13.ELTi HATUN TÜRBESi : Mazgirt ilçe merkezinde bulunan türbe yaklasik 20 m yükseklikte huni biçiminde yuvarlak bir binadan ibarettir. içinde Akkoyunlu hükümdari Uzun Hasan'in annesi ve küçük kardesinin türbesi bulunur. Yapi, kesme taslardan yapilmis olup saglam bir görünümü vardir. Akkoyunlular dönemine aittir.

14. ÇOBAN BABA TÜRBESi : Mazgirt ilçe Merkezinin dogu kisminda mezarlik olarak bilinen yerdedir. dikdörtgen seklinde kesme taslardan yapilan binanin üzerine koni seklinde iki çati yerlestirilmistir. yaninda bir çesmesi olan türbe yöre halkinca ziyaret olarak bilinir ve ziyaret edilerek kurbanlar kesilir.

15. KALE KÖYÜ KALESi : Mazgirt'in kale köyünde bulunan kalenin giris kapisinda çivi yazilari bulunur. kalenin altindaki taslar oyularak bir tünel yapilmistir. içinde odalar bulunur ayrica taslar oyularak harman seklinde bir meydan yapilmistir. Kalenin M.Ö yy. Urartular devrinden kaldigi sanilmaktadir.

16. BAĞiN KALESi : Mazgirt ilçesi Dedebag (BAĞiN) köyü yakinindadir. Giris kapisinda yapilan merdivenle kalenin içine girilir. içerde taslar oyularak yapilan büyük bir oda mevcuttur. Kalenin çevresindeki surlar zamanla tahrip edilmis , çok az bir kalinti mevcuttur. M.Ö 9 yy'da yöreye hakim olan Urartular'a aittir. kalede Urartu Krali Menuas'a ait olan yazit bulunmus ve halen harput müzesindedir. 1200 yillarindan sonra Selçuklu Hükümdari Alâaddin Keykubat döneminde kale Selçuklularin hakimiyetine geçmis olup kale ile ilgili bir de efsane vardir.

17. ANBAR KÖYÜ KALESi : Merkez ilçeye bagli Anbar Köyü'nde bulunan kalenin çevresinde iki minare bulunur. Giris kapisi taslarin oyulmasindan yapilmis olup iç içe üç odasi mevcuttur. kalenin çevresinde sulama kanallarinin kalintilari ve üst kisminda tastan oyulmalarla havuzlar yapilmistir. kalenin güneybatisinda ayrica tastan oyma bir oda mevcuttur.

18. PERTEK KALESi : Pertek ilçesi yakinindadir. Keban Baraj Gölü yapilmadan önce Murat Nehrinin kiyisinda sivri bir kayannin ucunda bulunan kale bugün etrafı sularla çevrili bir ada görünmündedir. kuzeyinde bulunan kapisindan kalenin içine girilir. kalenin içinde bir sarniç ve bina yikintilari mevcuttur. Kalenin çevresinde bulunan çinili odalardan 1071 yilindan sonra yöreye hakim olan mengüçogullari tarafindan yapildigi anlasilmistir. kale Osmanlilar Döneminde Halit Bin Velit tarafindan onarilmis ve daha önce kalede bulunann karakus heykeli kaldirilarak yerine arapça yazilmis bir kitabe konulmuştur.

19. KİLİSELER : Pertek ilçesi Til köyünde bulunan Kiliselerden Süryani kilisesi kesme taştan yapılmış olup , Yunan Haçı planındadır. Kilise 21 yy'da yapılmıştır. Aynı yörede bulunan Ermeni Kilisesi 18 yy'da yapılmıştır. Yapı kesme ve moloz taþ karışımıdır.

20. AŞAĞI (ÇELEBİ ALİ) CAMİ : Pertek ilçesindedir. 1570 yılında yapılmıştır. Kesme ve moloz taştan yapılan caminin tek kubbeli ana mekanından başka üç kubbeli cemaat yeri bulunur. Batısında eyvanlı çeşme , yanında da minare vardır. Yapı iki renkte kesme taştan yapılmıştır. Cami eski Pertek'ten yeni Pertek merkezine taşınmıştır.

22. SAĞMAN CAMİİ : Pertek ilçesine bağlı Sağman köyünde bulunan camii , Çemişgezek yöresine hakim olan Pir Hüseyin Bey'in torunu Salih Bey tarafından 1555 yılında yapılmıştır. Taç kapıdan dörtgen şeklindeki ana mekana girilir. Minareye caminin dışından çıkılır. Renkli taşlardan yapılmıştır.

23. SAĞMAN KALESİ : Pertek ilçesi Sağman köyünde sarp bir tepenin üzerinde yapılmıştır. Kule ve sur kalıntılarına günümüzde rastlanır. Kalenin kimler tarafından yapıldığı konusunda her hangi bir kaynağa rastlanmamıştır. Ancak kaleye ait bir efsane vardır.

24. GELiN MAĞARALARI VE HATUN KÖPRÜSÜ : Pülümür ilçesi'ne varmadan yatılı ilkögretim Bölge Okul yakınlarındadır. Oyma taş sanatı ile yapılan mağaralardan merdivenler de yapılmıştır. Aynı yörede Pülümür Çayı üzerinde Hatun Köprüsü olarak bilinen bir köprüde mevcuttur. Bu Köprü, Pülümür Çayı'nın en taşkın zamanında bir sürü köprü yıkıldığı halde çok eski bir yapı olmasına rağmen yıkılmamış ve günümüze kadar özelliğini kaybetmemiştir. Bu mağaralar ve köprünün kimler tarafından yapıldığı konusunda kesin bir kaynağa rastlanmamakla beraber Selçuklular döneminden önce yapıldığı sanılmaktadır. 8 oda ve iki penceresi bulunan kaleye su taşımak için çıkış yeri yapılmıştır. Tunceli'de bulunan tarihi eserlerin çoğu en eski yerleşim yerleri olan Çemişgezek , Pertek ve Mazgirt ilçelerindedir. Bu eserler genellikle yöreye hakim olan Urartular, Akkoyunlular ve Selçuklular'a aittir. Osmanli imparatorlugu döneminde de bazi eserler yapilmis bir kismi da onarılmıştır. İlin sinirlarinda bulunan bu eserler geçmis dönemde korunmamış, bazen yöre halkı tarafindan özellikle kale surlari insaat yapimi için yiktirilmistir. Turistik degere sahip olan bu eserler korunmali ve yöre halkına , dışardan gelen turistlere tanitilarak önemi kavratilmalidir